W 1959 roku w Warszawskich Zakładach Telewizyjnych powstał odbiornik o nazwie Wawel. Był on wzorowany na telewizorach Turkus oraz Szmaragd i posiadał nowoczesną automatyczną regulację wzmocnienia. Pierwsze doniesienia prasowe o jego planowanej produkcji pojawiły się już w 1956 roku. Miał on występować w dwóch wersjach z kineskopem 17” /OT1793/ i metalową obudową /Trybuna Robotnicza 1959/ oraz z większym kineskopem 21” /OT2101/ i skrzynką drewnianą. Ostatecznie do seryjnej produkcji weszła jedynie wersja z dużym ekranem. Skrzynkę drewnianą zastąpiono początkowo bardziej stylową bakelitową.
Na przełomie lat 40/50-tych wielu producentów zagranicznych produkowało telewizory w obudowie bakelitowej, ale były to urządzenia relatywnie lekkie, z małymi kineskopami 12”. Należy przypuszczać, że ciężkie chassis i kineskop dużego Wawela zachowywały się niestabilnie w delikatnym opakowaniu bakelitowym. Po sprzedaży kilkunastu egzemplarzy w sklepie fabrycznym produkcja telewizora została wstrzymana. Defekty techniczne uniemożliwiły jego dalszą dystrybucję. Decyzję tę podjął ówczesny minister handlu wewnętrznego inż. Mieczysław Lesz. Po roku prac modernizacyjnych pojawił się Wawel w nowej odsłonie w skrzynce drewnianej, dobrze znoszącej znaczny ciężar odbiornika. Na dole ramki umieszczono emblemat z nazwą telewizora.
Foto 1: Wawel OT2101 – wersja 21” pierwotna bakelitowa
Foto 2. Wawel OT2101 – wersja 21” po modernizacji. Skrzynka „przejściowa”. Zdjęcie z broszury reklamowej
Foto 3. Wawel OT2101 – wersja 21” po modernizacji skrzynki. Scena filmowa z lat 60-tych
Foto 4. Wawel OT2101 – wersja 21” po modernizacji skrzynki. Kolekcja własna
Foto 7. Instrukcja użytkownika dla odbiornika Wawel 2. Różnice w treści są następstwem modernizacji układów elektrycznych.


Foto 8. Topaz OT1793. Telewizor 17” w metalowej obudowie. Tożsamy elektrycznie z TV Wawel.
Warto dodać, że skrzynka odbiornika Wawel została zaprojektowana przez Andrzeja Latosa (1930 – 2019), którego prace z zakresu wzornictwa przemysłowego można oglądać w Muzeum Narodowym w Warszawie. Chassis planowano wykorzystać do budowy teleradioli oraz odbiornika projekcyjnego.
Dokumenty źródłowe – Trybuna Robotnicza 1958-1962, Tele-Radio 1956
Dziękuję Panu Albertowi ze Śląska za informacje o pierwotnej wersji TV Wawel 21”. Unikatowe zdjęcie pochodzi z wakacyjnego numeru tygodnika Panorama, 1959.
Uzupełnienie 1:
Poszukiwania informacji na temat TV Wawel zaprowadziły mnie do popularnego radzieckiego czasopisma Radio i roku 1959. Znajduję się tam relacja z wystawy polskich urządzeń elektronicznych w Moskwie. Na załączonym zdjęciu widoczne są: pierwotna wersja 21” odbiornika Wawel, Topaz w metalowej obudowie, Szmaragd oraz Turkus a także prototypowy unikatowy odbiornik Neptun z obudową w kolorze młotkowym – opisany przeze mnie w innym miejscu w Galerii. Zatem czas powstania TV Wawel to rok 1959.
Foto 9. Wystawa polskiej elektroniki – Moskwa 1959 rok. Stoisko telewizyjne.
Uzupełnienie 2:
W 1961 roku na ogólnopolskiej wystawie sprzętu amatorskiego radiowo – telewizyjnego zaprezentowano m.in. telewizor Poemat. Zdobył on czwartą nagrodę. Ciekawe, że wygląda niemal identycznie z pierwotną wersją telewizora Wawel, wycofanego rok wcześniej z produkcji. Czyżby Jerzy Daszkiewicz był projektantem obu modeli?
Foto 10. Amatorski telewizor Poemat konstrukcji Jerzego Daszkiewicza, 1961.
Uzupełnienie 3:
Odbiornik telewizyjny Wawel w pierwotnej formie był prezentowany na Międzynarodowych Targach w Poznaniu w 1959 roku. Mógł wówczas jeszcze nie działać, ale dobrze wyglądał.
Foto 11. Telewizor prototypowy Wawel na Targach Poznańskich w 1959 roku. Radio i Telewizja, 1959
Uzupełnienie 4:
Telewizor Wawel był bohaterem drugiego planu ważnego wydarzenia politycznego. Poniższe zdjęcie – źródło własne.
Foto 12. Odbiornik telewizyjny Wawel, źródło własne.